Што ў прозвішчы тваім?

ЯК вядома, кожны чалавек пасля нараджэння атрымлівае імя, імя па бацьку і прозвішча. Апошняе выконвае вельмі спецыфічную функцыю. У сучасным ужыванні прозвішчы не адлюстроўваюць ніякага сэнсавага значэння, а толькі ідэнтыфікуюць асобу, выдзяляюць яе з кола іншых людзей — цёзкаў. Хаця гістарычна многія з іх суадносяцца з агульнаўжывальнымі словамі, якія ўказваюць на знешнія прыкметы, звычкі, занятак, а таксама на імёны далёкіх продкаў дадзенага роду. Вось пра прозвішчы, якія ўтварыліся ад імя таго старажытнага роданачальніка, якраз і пойдзе гаворка. Думаецца, чытачам будзе цікава даведацца пра іх паходжанне і пра тое, што яны абазначаюць. Пачынаем публікацыю прозвішчаў, утвораных ад мужчынскіх імёнаў, якія найчасцей сустракаюцца на Мядзельшчыне.

Скарачэнні: слав. — славянскае; грэч. — грэчаскае; лац. — лацінскае; ст. яўр. — старажытнаяўрэйскае; ст. герм. — старажытнагерманскае.Аа Абалевіч — Авель (ст. яўр.) — лёгкі павеў ветру;

Абрамовіч, Аўраменка — Аўраам (ст. яўр.) — бацька народаў;

Адаміцкі, Адамовіч — Адам (ст. яўр.) — чырвоная глеба, гліна;

Азаронкаў — Елізар (ст. яўр.) — Бог дапамагае;

Аксёнаў, Аксюта, Аксянкоў — Аксён, Аўксенцій (грэч.) — узрастаючы;

Александровіч, Аляксандраў, Аляхно — Аляксандр (грэч.) — абаронца людзей;

Алексіевіч, Алексін, Алешчанка, Аляксеенка, Аляксееў, Аляшкевіч — Аляксей (грэч.) — абаронца;

Амельчанка, Амельяновіч — Емяльян (лац.) — удзельнік спаборніцтва;

Ананіч, Ананьеў, Ананька — Анань (ст. яўр.) — каго Бог дараваў;

Андрон, Андросенка, Андросік — Андронік (грэч. ) — мужны;

Андрэеў, Андрусяк, Андрушкевіч, Андрушчык — Андрэй (грэч.) — храбры, мужны;

Анікін, Анікоўскі — Анікей (грэч.) — непераможны;

Аніскавец, Аніська, Аніськоў, Анішкевіч — Анісім (грэч.) — карысны;

Антановіч, Антоненка — Антон (лац.) — спаборнічаць, пераўзыходзіць;

Аношка, Ануфрыенка — Ануфрый (грэч.) — мець;

Апанасевіч, Апанасёнак — Афанасій (грэч.) — бессмяротны;

Арцёмаў, Арцёменка, Арцюшкін — Арцём, Арцёмій (грэч.) — здаровы, непашкоджаны;

Архіпчык — Архіп (грэч.) — любіцель коней;

Асаевіч, Асаёнак — Ісай (ст. яўр.) — уратаванне Божае;

Астапенка — Астап, Еўстафій (грэч.) — устойлівы, ураўнаважаны;

Атрошка — Трафім (грэч.) — гадаванец;

Аўгусціновіч — Аўгусцін (лац.) — велічны, свяшчэнны;

Аўдзеенка, Аўдзееў, Аўдыцкі — Аўдзей (ст. яўр.) — слуга Божы;

Аўласевіч — Улас (грэч.) — просты, вялы;

Аўсюковіч — Яўсей (грэч.) — набожны;

Ахрамейка, Ахраменка, Ахрамовіч, Ахрановіч, Ахрэм, Ахрыменка — Ахрэм, Яфрэм (ст. яўр.) — пладавіты.

Бб Багданаў, Багдановіч — Багдан (слав.) — дадзены Богам;

Багуслаўскі — Багуслаў (слав.) — слава Божая;

Базылеў — Васіль (грэч.) — царскі;

Бажанаў — Бажэн (слав.) — жаданы, мілы;

Бакула — Вакула (грэч.) — пастух;

Балюк, Балтрамовіч, Барташэвіч, Барткевіч, Батура, Батурын, Баўтрамовіч, Баўтрук — Барталамей, Варфаламей (ст. яўр.) — сын радасці;

Барысавец, Барысевіч, Барысееў — Барыс, Барыслаў (слав.) — змагар за славу;

Блажэвіч — Блажэй (грэч.) — просты;

Бярняк, Бярнят, Берняковіч — Бярнард (ст. герм.) — дужы мя¬дзведзь.

Вв Вайткевіч, Вайцюлян, Вайцюльян, Вайцюн, Вайцяховіч, Вайцяхоўскі — Войцех (слав.) — паляўнічы;

Валадкевіч — Уладзімір (слав.) — валодаць мірам;

Валенціновіч — Валянцін (лац.) — здаровы, дужы;

Валюк — Валяр’ян (лац.) — мужны;

Васілевіч, Васілеўскі, Васі¬ліцкі, Васюкевіч, Васякоўскі — Васіль (грэч.) — царскі;

Вашкевіч — Іван (ст. яўр.) — Бог мілуе, Божая ласка;

Верамей — Ерамей (ст. яўр.) — узвышаны Богам;

Вікторчык — Віктар (лац.) — пераможца;

Вілевіч — Віл (грэч.) — вярхоўны бог, бог сонца і святла ў вавіланян.

Гг Габрукоў, Габрусёнак, Гаўрыленка, Гаўрыловіч, Гаўрыс — Габрыэль, Гаўрыла (ст. яўр.) — Бог, мая сіла;

Гайковіч, Гайчук — Гай (грэч.) — народжаны зямлёй;

Гапанёнак, Гапановіч, Гапонік — Гапон, Агафон (грэч.) — добры;

Гардзей, Гардзіевіч, Гардзіенка, Гердзей — Гардзей (грэч.) — імя цара Фрыгіі (вобласць у Малой Азіі);

Генюш — Генадзь (грэч.) — высакародны, прыстойны;

Герасімаў, Герасіменка, Гера¬сімовіч, Гераськін — Герасім (грэч.) — паважаны;

Германовіч — Герман (лац.) — родны, кроўны;

Грыгалёнак, Грыгаровіч, Грыгор’еў, Грыгулевіч, Грыгусевіч, Грыневіч, Грыгусь, Грынкевіч, Грынцэвіч, Грыцкоў, Грычык, Грышкевіч, Грышчук — Рыгор, Грыгорый (грэч.) — быць пільным;

Гурла, Гурло, Гурскі, Гурыновіч — Гурый (лац.) — малады леў, ільвяня.

Дд Давідовіч, Давыдок, Давы¬дзенка — Давід (ст. яўр.) — любімы;

Данілевіч, Даніленка, Данільчанка, Данільчук — Даніла (ст. яўр.) — мой суддзя — Бог;

Дань — Дан (ст. яўр.) — суддзя;

Дарашкевіч, Дарошка — Дарафей (грэч.) — Божы дар;

Дашкевіч, Дашчынскі — Дасій (грэч.) — калматы;

Дземашкевіч, Дземяшонак, Дзем’яновіч, Дзям’янка — Дзям’ян (лац.) — прысвечаны багіні Даміі;

Дзенісюк, Дзянісаў — Дзіянісій (грэч.) — прысвечаны богу віна;

Дземідовіч, Дзямідаў, Дзямідка — Дзямід (грэч.) — Божы клопат;

Дзмітрачонак, Дзмітровіч, Дзмітрук, Дзмітрыеня — Дзміт¬рый (грэч.) — прысвечаны ба¬-

гіні земляробства і ўрадлівасці Дзіметры.

Ее Езэпчук, Язапчук — Язэп, Іосіф (ст. яўр.) — Бог прыбавіць, памножыць;

Емяльян, Емельяновіч, Емяльянаў — Емяльян (лац.) — удзель¬нік спаборніцтва;

Ермаковіч, Ермакоў, Ермалаеў — Ермалай (грэч.) — вястун народа;

Ефіменка, Ефімаў — Яўхім, Яфім (грэч.) — дабрадушны, добразычлівы.

Жж Ждан, Ждановіч — Ждан (слав.) — той, каго чакалі.

Зз Захарэвіч, Захараў, Захарчук, Захарчыц, Захарэня — Захар (ст. яўр.) — Бог успомніў;

Зінкевіч — Зіновій (грэч.) — богапрыстойнае жыццё;

Зяновіч, Зянько — Зянон (грэч.) — належыць вярхоўнаму грэчаскаму богу Зеўсу.

Іі Іванейчык, Іванец, Іванін, Іваніцкі, Іваноў, Іваноўскі, Іванчэнка, Іванькоў, Івашка, Івашкевіч, Івашкоў, Івашчанка — Іван (ст. яўр.) — Бог мілуе, Божая ласка;

Ілюковіч, Ілюкевіч, Ількевіч, Ільюшэнка, Ільянкоў, Ільясевіч, Ільяш — Ілья (ст. яўр.) — Божая сіла;

Іонаў — Іона (ст. яўр.) — голуб;

Ісаеў, Ісачанка — Ісак (ст. яўр.) — ён будзе смяяцца.

Кк Калінін, Каліноўскі — Калінік (грэч.) — добры пераможца;

Карпаў, Карпей, Карпейчык, Карпіцкі, Карпінскі, Карповіч — Карп (грэч.) — плод;

Карловіч — Карл (ст. герм.) — мужны чалавек;

Каспяровіч — Каспар (грэч.) — майстар, настаўнік;

Кірылавец, Кірыленка, Кірылюк, Кірэйкаў, Курловіч, Курцэвіч, Курыла, Кур’ян, Курыловіч, Кур’янчык — Кірыл (грэч.) — уладар, гаспадар;

Клямяціч, Клямята, Клімантовіч, Клімёнак, Клімовіч, Клімчанка, Кляменцьеў, Клямячыц — Клім (лац.) — міласэрны, літасцівы;

Кандрацкі — Кандрат (лац.) — шыракаплечы, квадратны;

Канановіч, Канашонак, Конан, Конанаў, Конусеў — Конан (грэч.) — працоўны;

Кастык, Кастэцкі, Касцевіч, Касцюкоў, Касцюкевіч, Касцюковіч — Канстанцін (лац.) — стойкі, пастаянны;

Крыштафовіч, Крыштопа — Хрыстафор (грэч.) — хрыстаносны;

Кузьміноў, Кузьмін — Кузьма (грэч.) — мір, спакой;

Купрэвіч — Купрыян (грэч.) — жыхар Кіпра.

Лл Лагоўнік, Лагуноў, Лагунчык — Логвін (лац.) — доўгі;

Лаўрыновіч, Лаўрынойць, Лаўрэнцік — Лаўрэнцій (лац.) — лаўровы;

Ларын — Іларыён (грэч.) — вясёлы;

Леановіч, Левановіч, Лёвін, Лявонік, Лявончык, Лявошка, Леонік, Ляўковіч — Лявон (грэч.) — леў;

Лукашэвіч, Лукашонак, Лукша — Лука (лац.) — святло;

Лук’яненка, Лук’янец, Лук’яновіч, Лук’янчык — Лук’ян (лац.) — светлы;

Лясько — Аляксандр (грэч.) — абаронца людзей.

Мм Мадэкша — Мадэст (лац.) — сціплы;

Мажэй, Мажэйка, Маісеенка, Майсяёнак, Мойсак, Мойсевіч, Майсевіч, Масейка, Майсейчык — Маісей (ст. яўр.) — які ўзяты з вады;

Макаранка, Макарэвіч, Макарчык — Макар (грэч.) — шчаслівы, блажэнны;

Макееў, Макей — Макей (грэч.) — насмешнік;

Максімаў, Максімовіч — Максім (грэч.) — самы вялікі;

Малахоўскі, Малафей, Малашкевіч, Маляёнак, Малей — Малафей, Малахій (ст. яўр.) — мой пасланец;

Манулік — Эмануіл (ст. яўр.) — з намі Бог;

Маркаў, Маркевіч, Марчанка — Марк (лац.) — вялы, слабы;

Маркелаў — Маркел (лац.) — ваяўнічы;

Мартынкевіч, Марцінкевіч, Марцюг — Марцін (лац.) — які належыць Марсу — богу вайны;

Матусевіч, Мацвеенкаў, Мацвейчык, Мацейкавіч, Мацкевіч, Мацкела, Мацко, Мацук, Мацюш, Мацюшонак, Мацясовіч — Мацей, Мацвей (ст. яўр.) — Божы чалавек;

Мелец, Мялешка, Мялешкаў — Мялецій (грэч.) — клопат, турбота;

Мікалаеў, Мікалаенка, Міклушоў, Мікулёнак, Мікулёў, Мікуліч — Мікалай (грэч.) — пераможца народа;

Мілаванаў — Мілаван (слав.) — пястун;

Мілаш, Мілош, Мількевіч, Місько — Мілій (грэч.) — яблыня;

Міненкоў, Мініч, Мінкоўскі, Мінькоўскі, Мінчук, Мінчык — Міна (грэч.) — месячны, лунны;

Міронаў — Мірон (грэч.) — водар пахучага масла міра;

Місун, Місуна, Місюк, Місюль, Місючэнка, Міхайлаў, Міхайлоўскі, Міхалькевіч, Міхалёнак, Міхальчанка, Міхасёў, Міхновіч, Мішчанка — Міхаіл (ст. яўр.) — хто як Бог;

Мітуневіч, Міцэвіч, Міцкевіч, Міцкун — Дзмітрый (грэч.) — які належыць багіні земляробства Дзімітры;

Мяркулаў — Мяркурый (лац.) — імя рымскага бога гандлю.

Нн Навумаў, Навуменка, Навумчык — Навум (ст. яўр.) — які суцяшае;

Назаранка, Назаркін — Назар (ст. яўр.) — які прысвяціў сябе Богу;

Несцераў, Несцяровіч, Несцярэнка — Несцер (грэч.) — які вярнуўся дадому;

Нехвядовіч — Няфёд, Мяфодзій (грэч.) — упарадкаваны;

Ніканчык — Нікан (грэч.) — перамагаць;

Нікіценка, Нікіцін — Мікіта (грэч.) — пераможца;

Нікулін, Нікалаеў — Мікалай (грэч.) — пераможца народа.

Пп Палінскі — Паліён, Палуян (грэч.) — шматслоўны;

Панкратовіч — Панкрат (грэч.) — усемагутны, усёўладны;

Панцюхін, Панцюхоў, Панцялееў, Панчанка — Панцеляймон (грэч.) — усеміласцівы;

Парфёнаў, Парфілаў, Пархамовіч, Паршута — Парфён, Пархом (грэч.) — некрануты, чысты;

Паўлаў, Паўленка, Паўловіч, Паўлоўскі, Паўлючонак, Паўлючэнка, Пашкевіч, Пашковіч, Пашкоў, Пашук — Павел (грэч.) — малы;

Пахомаў — Пахом (грэч.) — моцнае, дужае плячо;

Петракевіч, Петрачэнка, Петрашэўскі, Петрашкевіч, Петрукевіч, Петруць, Петручэня, Пяткоўскі, Пятрашын, Пятровіч, Пятроў, Пятроўскі, Пяцько — Пётр (лац.) — камень, скала;

Пілецкі — Філімон (грэч.) — любімы;

Піліпенка, Піліпок, Піліпчук, Піліпеня — Піліп, Філіп (грэч.) — любіцель коней;

Пракапенка, Пракапец, Пракаповіч, Пракоп — Пракоп, Пракофій (грэч.) — паспяховы;

Пратасевіч, Пратасеня, Протас, Працко, Процька — Протас (грэч.) — вылучаць, высоўваць, дэлегаваць;

Прахаровіч, Прахарэня, Пронька, Прохач — Прохар (грэч.) — начальнік хору.

Рр Радзевіч, Радзівановіч, Радкевіч, Радзівон, Радцэвіч — Радзі¬вон (грэч.) — жыхар Радоса (востраў у Эгейскім моры, Грэцыя);

Раманаў, Раманоўскі, Раманькоў, Рамашкевіч, Рамашоў, Рамашэўскі, Рамейка, Ромель — Раман (лац.) — рымскі, рымлянін;

Рафеенка — Рафаіл (ст. яўр.) — Бог вылечыў;

Рымашэўскі, Рымша — Рыма (грэч., лац.) — пакінуты.

Сс Сабко, Сабук, Савасцян, Савенкаў, Савін, Савіцкі, Савіч, Савянок, Савук, Саўкевіч, Саўко, Саўчык, Саўчыц, Саевіч, Сайковіч — Ісай (ст. яўр.) — Божае выратаванне;

Сазанкоў — Сазан (грэч.) — ратавальнік;

Самко, Самусевіч, Самусенка, Самусёнак — Самуіл (ст. яўр.) — пачуты Богам;

Санюк — Аляксандр (грэч.) — абаронца людзей;

Сапрановіч, Сафрановіч, Сахно, Супрановіч, Супрун — Сафроній (грэч.) — разважлівы, разумны;

Свірыдаў, Свірыдзенка, Спірыдон — Спірыдон (грэч.) — кузавок;

Севярын — Севярын (лац.) — строгі;

Селіванаў, Сільвановіч — Селівон (лац.) — які належыць богу лясоў і палёў;

Семяновіч, Сёмка, Сямашка, Сямёнаў, Сямітка, Сянько — Сямён (грэч.) — слухаць, чуць;

Серафімовіч, Серафім — Серафім (ст. яўр.) — вогненны, палымяны;

Сергіенка, Сяргеенка — Сяргей (лац.) — высокі, шыкоўны;

Сідараў, Сідаровіч — Сідар, Ісідар (грэч.) — дар егіпецкай багіні Ісіды;

Сіліцкі, Сілко — Сіла (лац.) — вобласць у Паўночнай Італіі;

Сіманаў, Сіманайць, Сымановіч — Сіман (ст. яўр.) — паслушны;

Сіськевіч, Сысенка — Сысой (ст. яўр.) — белы мармур;

Станько, Стасевіч, Стасюк, Стасюнас — Станіслаў (слав.) — станавіцца, устанаўліваць — слава;

Стэцкі, Сцепановіч, Сцефановіч, Сцяпанаў — Сцяпан (грэч.) — вянец.

Тт Таразевіч, Тарасаў, Тарасевіч, Тарасёнак, Тарасенка — Тарас (грэч.) — усхваляваны;

Трафімовіч, Трахімовіч, Трафімаў — Трафім (грэч.) — гадаванец;

Тышкевіч, Тышко — Ціхан (грэч.) — удача, поспех.

Уу Уласевіч — Улас (грэч.) — вялы, слабы;

Усціновіч — Усцін (лац.) — справядлівы.

Фф Фалевіч, Фалецкі, Фальковіч — Фалалей (грэч.) — квітнеючая масліна, аліўкавае дрэва;

Феакцістаў — Феакціст (грэч.) — Богам створаны;

Федаркевіч, Федаровіч, Федаронак, Федарэц, Федзюкевіч, Федукевіч — Фёдар (грэч.) — дар Божы;

Філатовіч, Філановіч — Філат (грэч.) — вартаўнік;

Філімонаў, Філімоненка — Філімон (грэч.) — любімы;

Філіпаў, Філіповіч, Філіпчанка, Філіпчык — Філіп (грэч.) — любіцель коней;

Фраленка, Фралоў — Флор, Фрол (лац.) — кветка;

Франткевіч — Францішак (ст. герм.) — вольны, адкрыты;

Фярковіч — Ферапонт (грэч.) — спадарожнік, таварыш.

Хх Хамін, Хаміцэвіч — Фама (ст. яўр.) — блізня;

Харчанка, Харэвіч — Харытон (грэч.) — благадатны, слаўны;

Хвалько — Фалалей (грэч.) — квітнеючая масліна;

Хіла, Хільман — Філімон (грэч.) — любімы;

Ходас — Фядосій (грэч.) — Божы дар;

Хрыстафораў — Крыштоп, Хрыстафор (грэч.) — хрыстаносны, эпітэт г. Віфлеема.

Цц Церашкевіч, Цярэнцьеў, Цярэшка, Цярэшчанка — Цярэнцій (лац.) — церці, расціраць.

Цімановіч, Цімкавіч — Цімафей (грэч.) — які ўслаўляе Бога;

Цітовіч — Ціт (лац.) — клапаціцца, абараняць;

Ціхан, Ціханенка, Ціхановіч — Ціхан (грэч.) — удача, поспех;

Юю Юзэфовіч, Юзафовіч — Юзаф, Іосіф (ст. яўр.) — Бог прыбавіць, памножыць;

Юргевіч, Юргель, Юркевіч, Юрэвіч, Юрку, Юрчанкоў — Юрый, Георгій (грэч.) — земляроб;

Юхневіч, Юхно, Юшкевіч, Юшкоў — Яўхім, Яфім (грэч.) — дабрадушны, добразычлівы.

Яя Якавенка, Якавіцкі, Якубеня, Якубовіч, Якубоўскі, Якуненка, Якушык, Яшын — Якаў (ст. яўр.) — які ідзе за кім-небудзь услед;

Якімец, Якімовіч — Якім (ст. яўр.) — Бог паставіў;

Янкін, Янковіч, Янкавіч, Янкоўскі, Янукевіч, Януковіч, Янусевіч, Янушэвіч, Янушкевіч, Янцэвіч, Янчанка, Януць, Янушка, Ясінскі, Яскевіч, Ясюкевіч, Яновіч — Ян, Іван (ст. яўр.) — Бог мілуе, Боская ласка;

Ярашэвіч, Ярчак — Ерафей (грэч.) — Бог свяшчэнны;

Ярмаковіч, Яроміч — Ермалай (грэч.) — належыць Гермесу — богу гандлю і прыбытку;

Яфімаў, Яхімовіч — Яфім (грэч.) — дабрадушны, добразычлівы;

Яфрэмаў — Яфрэм (ст. яўр.) — плод.

Падрыхтаваў А. ГРАЙЧОНАК.

Жыхар г. Мядзел.